Omurga kırığı, omurların çeşitli nedenlerle yapısal bütünlüğünü kaybetmesi sonucu gelişen ciddi bir sağlık problemidir. Özellikle yaşla birlikte kemik yoğunluğu azalan bireylerde, yani osteoporoz hastalarında, bu kırıklar çok daha sık görülür. Küçük bir düşme, ani bir dönme hareketi veya basit bir öksürük bile omurga kırığına yol açabilir. Günümüzde omurga kırığı tedavisinde kullanılan modern yöntemler sayesinde hem ağrı kontrolü sağlanmakta hem de hastaların yaşam kalitesi kısa sürede artırılmaktadır.
Omurga Kırığının Nedenleri
Omurga kırıklarının en sık nedeni osteoporozdur (kemik erimesi). Yaşla birlikte azalan kemik mineral yoğunluğu, omurların kırılgan hale gelmesine yol açar. Bunun dışında travmatik kazalar, yüksekten düşmeler, tümör metastazları, multipl miyelom gibi kemik iliğini etkileyen hastalıklar ve bazı doğuştan gelen kemik bozuklukları da omurga kırığına neden olabilir. Özellikle 50 yaş üstü kadınlarda, menopoz sonrası östrojen seviyesinin azalmasıyla kemik yapısının zayıflaması riski artırır.
Omurga Kırığının Belirtileri
Omurga kırığı genellikle ani başlayan, istirahatle dahi geçmeyen sırt veya bel ağrısıyla kendini gösterir. Kırığın şiddetine bağlı olarak omurga yüksekliğinde azalma, duruş bozukluğu, kamburluk (kifoz) ve boy kısalması gibi belirtiler de ortaya çıkabilir. Bazı vakalarda omurilik basısı gelişirse bacaklarda uyuşma, güçsüzlük veya yürüme bozuklukları görülebilir. Bu tür belirtiler, acil tıbbi müdahale gerektirir.
Omurga Kırığında Tanı
Tanı koymak için öncelikle klinik muayene yapılır. Ardından radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanılır. Röntgen, manyetik rezonans (MR) ve bilgisayarlı tomografi (BT), kırığın yeri ve şiddeti hakkında ayrıntılı bilgi verir. Bunun yanında, osteoporozun varlığını değerlendirmek amacıyla DEXA (Dual Enerji X-Ray Absorpsiyometri) testiyle kemik mineral yoğunluğu ölçülür.
Omurga Kırığı Tedavi Yöntemleri
Omurga kırığı tedavisi, kırığın tipine, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna göre belirlenir. Hafif kırıklarda istirahat, korse kullanımı, ağrı kesiciler ve kemik güçlendirici ilaçlar yeterli olabilir. Ancak ağrının geçmediği, omurda çökme veya deformite geliştiği durumlarda cerrahi tedavi gerekebilir.
Vertebroplasti ve kifoplasti gibi minimal invaziv cerrahi yöntemler, günümüzde omurga kırıklarının tedavisinde öne çıkan seçeneklerdir.
Vertebroplasti işleminde, floroskopi eşliğinde kırık omur içine polimetilmetakrilat (PMMA) adlı kemik çimentosu enjekte edilir. Bu madde kısa sürede sertleşerek omuru stabilize eder ve ağrıyı büyük ölçüde azaltır.
Kifoplasti ise vertebroplastinin gelişmiş bir versiyonudur. Omur içine yerleştirilen balon şişirilerek çöken omur yüksekliği kısmen düzeltilir, ardından çimento boşluğa doldurulur. Bu sayede hem ağrı kontrolü sağlanır hem de kamburluk oluşumu önlenir.
Cerrahi Tedavinin Faydaları
Omurga kırığı cerrahi tedavisinin en önemli faydası, ağrının kısa sürede azalması ve hastanın erken dönemde hareket edebilmesidir. Kifoplasti ve vertebroplasti gibi yöntemler, açık cerrahiye göre çok daha az travmatiktir; enfeksiyon ve kan kaybı riski düşüktür. Çoğu hasta, işlemden sonraki 24 saat içinde ayağa kalkabilir ve günlük yaşamına dönebilir. Ayrıca modern görüntüleme sistemleri sayesinde işlem güvenli ve kontrollü şekilde yapılmaktadır.
Sonuç
Omurga kırığı, özellikle osteoporozlu bireylerde sık görülen ancak doğru tedaviyle başarıyla kontrol altına alınabilen bir sağlık sorunudur. Erken tanı, uygun cerrahi teknik ve kemik sağlığını destekleyen yaşam tarzı değişiklikleriyle kırıkların tekrarlaması önlenebilir.
Vertebroplasti ve kifoplasti gibi minimal invaziv cerrahi yöntemler sayesinde artık omurga kırığı sonrası ağrısız, güvenli ve hızlı bir iyileşme süreci mümkündür. Doğru zamanda yapılan müdahale, hem yaşam kalitesini artırır hem de omurga deformitelerinin kalıcı hale gelmesini engeller.
